Rahmet peygamberi Sitesi

Cömertlik insanlığın en yüce sıfatlarındandır ve bir insanın alabileceği vasıflardan en güzeli de cömert olmasıdır. Çünkü insanın fıtratında eli sıkılık ve malını tutmak vardır. De ki: "Rabbimin rahmet hazinelerine siz sahip olsaydınız, harcamakla tükenir korkusuyla cimrilik ederdiniz. Çok cimridir insan!"(isra-100) bundan dolayı cömertlik Araplarda medh ve övgü vesilesiydi ve kerim olan kişiler de şairlerin şiirlerine konu olurdu.

Cömertlik kişinin mal, yiyecek ve benzeri şeyleri ihtiyaç sahiplerine ulaştırmada eli bol olmasıdır ve misafirine izzet-i ikramda bulunmasıdır. Bunun karşıtı ise cimriliktir. Bu ise Araplarda en kötü ahlaktan sayılır.

İNSANLARIN EN CÖMERTİ MUHAMMED (sallallahu aleyhi vesellem):

Peygamber efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (sallallahu aleyhi vesellem) cömertliği ve ikramı seven onu devamlı öven bir toplumda yetişmiştir. Ancak ona muasır olan herkes şahit olmuştur ki o, cömertlik ve eli bollulukta herkesin fevkindeydi. İbn Abbas’tan rivayet olunur ki: insanların en cömerdi, Resûlullah’tı. O’nun en cömert olduğu zaman da, Ramazan’da Cebrail ile karşılaştığı andı. Ramazan’ın her gecesinde Cebrail O’na gelir ve beraber Kur’anı tedris ederlerdi. Hiç şüphesiz ki Resûlullah (sas), Cebrail’le karşılaştığında hayır adına, önüne kattığı her şeyi dağıtan şiddetli rüzgardan daha cömertti. (1)

PEYGAMBERİMİZ İSTEYENİ GERİ ÇEVİRMEZDİ:

Sehl bin sa’d (radiyallahu anh) anlatıyor: bir kadın efendimize bir bürde (hırka) getirdi ve ya resulallah bunu sana getirdim giyer misin? Dedi. Peygamber efendimiz ihtiyacı olarak onu aldı ve giydi. Onu gören bir sahabe efendimiz: ya resulallah bu negüzel bir hırka onu bana ver dedi. Efendimiz, onu çıkardı ve ona verdi. Bunun üzerine diğer sahabeler o sahabeye kızarak: resulullahın ona ihtiyacı vardı, onun isteyeni geri çevirmediğini bildiğin halde neden istedin, dediler. O sahabe efendimiz: peygamberimiz onu giydiği için bereket olur düşüncesiyle aldım ve kendime kefen yapmak istedim, dedi.(2)

Cömertlik infak eden kişinin durumu nasıl olursa olsun güzel bir ahlak ve övülen bir özelliktir. Ancak infak eden cömert kişi varlıklı ise malından çokça infak edebilir ve malından hiçbirşeyin eksildiğini hissetmez bile. Eğer fakir ise ihtiyacı olan şeyi infak eder. Işte bud a cömertlik ve kerim olmanın son noktasıdır.

Peygamber efendimiz Muhammed Mustafa’nın cömertliği zenginliğinden ve mal-mülk sahibi plmasından kaynaklanmıyordu, o (sallallahu aleyhi vesellem) ihyiyacı olduğu şeyleri infak ediyordu ve cömertlikle vasıflandırılan peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi vesellem) iyilikte bulunduğu hiç kimseden ona iyilikle karşılık vermelerini beklemezdi. Bilakis o, bedevilerin bütün cehaletine ve kabalıklarına rağmen cömertti.(3)

HZ. MUHAMMEDİN HERKESİ KUŞATAN CÖMERTLİĞİ:

Peygamber efendimizin cömertliği sadece yakın arkadaşları veya kendisinden iyilik beklediği kişilerle sınırlı değildi. Bilakis onun cömertliği herkesi kuşatıyordu. Öyle ki buna kendisine düşmanlık edenler bile şahitti.

Hz. Muhammed (sallalahu aleyhi vesellem) Mekke’ye fatih olarak girdiğinde kendisine düşmanlık ve eziyet eden herkesi affetmişti. Bunlardan Müslümanlara ve kendisini eziyette aşırıya giden altı kişi hariç.

Düşmanlık ve eziyette bu dereceye ulaşanlar onun hakkında daha az insaflı olacaklardır. Bir de buna yaptıklarına karşılık kısas uygulanması eklenince daha da artacaktır düşmanlıkları. Bunlardan biri de Ebu Cehilin oğlu İkrime (radiyallahu anh). İkrime (radiyallahu anh) mekkeden kaçarak çıkmış ve bir gemiye binerek Arap yarımadasını tamamen terk etmek istemiştir. O sırada denizde bir fırtına kopmuş ve geminin sahipleri: ihlâsla dua edin, zira tapındığınız putlar size hiçbir fayda getirmeyecektir, dediler. Bu Arapların bir adetiydi Araplar putlarına sadece rahatlık anında dua ederlerdi sıkıntı anlarındaysa sadece tek olan Allah’a dua edip yalvarırlardı. İkrime de kendi kendine şöyle söyledi: beni bu sıkıntıdan kurtaracak sadece ihsasla dua etmekse, karada da kurtaracak yine odur. Allah’ım sana sözüm ve yeminim olsun eğer beni bu sıkıntıdan kurtarırsan Muhammed’e gideceğim elimi elinin üstüne koyup ona biat edeceğim ve umuyorum ki onu affedici ve kerim olarak bulacağım. Bununun üzerine kurtulan İrime efendimize gelmiş ve Müslüman olmuştur.(4)

Bu İkrime’nin hala düşmanken onun (sallalahu aleyhi vesellem) kerem ve cömertliğine olan şahitliğidir. Bu şahitlik ise efendimizin (sallalahu aleyhi vesellem) cömertliğinin ve kereminin herkes tarafından – kendisine karşı olanlar da dâhil - tanınan bir alamet bir özellik olduğunun delilidir.

HZ. MUHAMMED CÖMERT OLMAYI TAVSİYE ETMİŞTİR:

Peygamber efendimizin cömertlik anlayışı sadece kendisinin ona sahip olmasıyla sınırlı değildir. O kendisine tabi olanları da kerim olmaya davet ediyor ve muhabbetullaha götüren sebep olduğunu bildiriyor. Sehl bin Sa’d (radiyallahu anh) anlatıyor: Resulullah efendimiz buyurdular ki: Allah kerimdir, kerim olanı ve güzel ahlaklı olanı sever, kötü ahlaktan da buğz eder.(6)

Peygamber efendimiz nezdinde cömertlik sadece övülmüş, güzel ahlaktan bir ahlak ya da faziletli bir edep değildir. Onu Allah’a ve ahret gününe imanla da irtibatlandırmıştır.

Ebu şeric eladevi rivayet ediyor: kendi gözlerimle gördüm ve kulaklarımla işittim ki peygamber efendimiz (sallalahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu: Allah’a ve ahret gününe iman eden komşusuna ikramda bulunsun, Allah’a ve ahret gününe iman eden misafirine caizesini ikram etsin. Ashab efendilerimiz: caizesi nedir ya resulallah, dediler. Buyurdular ki: bir gün ve bir gece misafir etmektir. Misafirlik üç gündür, bunun üzerinde misafir ağırlayan içinse bu bir sadakadır. Allah’a ve ahret gününe iman eden ya hayır söylesin ya sussun.(7)

Cömertlik diğer güzel hasletler gibi kişinin vasıflanacağı ve belki de insanlardan övgü görmek için vasıflanacağı bir haslettir. Ancak efendimiz (sallalahu aleyhi vesellem) burada insanların bu hasletle sadece Allah’ın rızasını talep için vasıflanmaları gerektiğini öğretmektedir. Çünkü insan cömertliğinin sevabını ve Allah katındaki karşılığını ancak ihlâsla ve Allah için yaparsa elde edebilir.
----------------------------------------------------------------------------------
1)  Muttafakun aleyh: buhari(6) ve Müslim (2308) tahric etti.

2)  Buhari tahric etti(6036)

3)  Buhari tahric etti(2821)

4)  Nesai tahric etti (4067)ve albani tashih etti.

5)  Nesai tahric etti (4672) ve albani tashih etti.

6)  Hâkim tahric etti(48-1) ve albani tashih etti.

7)  Muttafakun aleyh: buhari(6019) ve Müslim (48) tahric etti.