بارها اتفاق میافتاد که وقت فجر میرسید در حالیکه ایشان از همبستری با همسرشان در حالت جنابت بودند، بعد از فجر ـ یعنی بعد از اذان ـ غسل میگرفتند و روزه میگرفتند.

و همسرانشان را در روزهای رمضان با زبان روزه میبوسیدند، و میگفتند: آنگونه که مضمضمه کردن ـ شستن دهان در وقت وضو ـ روزه را باطل نمیکند بوسه نیز روزه را باطل نمیکند. ([1])

·      دستور پیامبر اکرم صلى الله عليه وسلم برای کسی که از روی فراموشی چیزی بخورد یا بنوشد.

و از دستورات آن حضرت صلى الله عليه وسلم است: بر کسی که از روی فراموشی چیزی بخورد یا بنوشد قضاء روزه لازم نیست، و در حقیقت او در مهمانی خداوند بوده، و خداوند او را غذا داده و آب نوشانیده، و این خورد و نوش به او نسبت داده نمیشود.

و تنها در صورت تصرفی که از خود انسان انجام میگیرد روزهاش باطل میشود. و خوردن و نوشیدن در فراموشی چون خورد و نوش در خواب است، و کسی که در خواب است و یا آدمی که در فراموشی است، مسئولیت تصرفاتشان را ندارند.

·      آنچه روزه را باطل میکند

از آن حضرت ثابت است که؛ خوردن، و نوشیدن،([2]) و استفراغ و حجامه (خارج کردن خون فاسد از جسم) باعث باطل شدن روزهی روزهدار میشود.

وبه حکم قرآن جماع (همبستری با همسر) نیز روزه را چون خوردن و نوشیدن باطل میکند. و در مورد سرمه بچشم زدن هنگام روزه هیچ حکم ثابتی از پیامبر خدا صلى الله عليه وسلم روایت نشده. و از ایشان ثابت شده که با دهان روزه مسواک میزدهاند.

ـ و امام احمد آورده است که آن حضرت صلى الله عليه وسلم در حالیکه روزه داشتند آب روی سرشان میریختند.

ـ و با دهان روزه مضمضه و استنشاق (شستن دهان و بینی در هنگام وضوء و غسل) میکردند، البته روزهدار را از زیاده روی در استنشاق منع میکردند. (تا مبادا آب از راه بینی وارد حلق شود).

ـ امام احمد میگوید: هیچ روایت درستی در دست نیست که نشان دهد پیامبر خدا صلى الله عليه وسلم با دهان روزه حجامه میکردهاند. (خارج کردن خون فاسد از جسم)

ـ همچنین هیچ روایت درستی نیست که نشان دهد آن حضرت صلى الله عليه وسلم از مسواک زدن در اول روز یا آخر آن منع کرده باشد.

اعتکاف پیامبر صلى الله عليه وسلم

رسول اکرم صلى الله عليه وسلم همیشه تا آخر عمر مبارکشان ده روز آخر رمضان را در مسجد به اعتکاف مینشستند، تنها یک بار اتفاق افتاد که اعتکافشان در رمضان ترک شد، که بجای آن در ماه شوال به اعتکاف نشستند.

و یکبار نیز برای رسیدن به پاداش شب قدر ده روز اول رمضان را به اعتکاف نشستند، سپس ده روز وسط آنرا، و سپس ده روز آخر را، آنگاه دریافتند که شب قدر یکی از شبهای دههی آخر رمضان است، از آنروز تا روزی که به خداوند پیوست همیشه ده روز آخر ماه مبارک را به اعتکاف مینشستند.

ـ دستور میدادند با پارچه گوشهای از مسجد را خیمه زنند، تا در آن دور از مردم با خدایش به راز و نیاز پردازد.

ـ و روزی که میخواست به اعتکاف بنشیند، نماز فجر را میخواند و داخل خیمهی اعتکافشان میشد.

ـ ایشان هر ساله ده روز به اعتکاف مینشستند، و در سالیکه وفات کردند بیست روز به اعتکاف نشستند.

ـ جبریل هر سال یک بار قرآن را بر پیامبر خدا صلى الله عليه وسلم عرضه میکرد، تنها در سالیکه پیامبر خدا صلى الله عليه وسلم وفات نمودند دو بار قرآن را با پیامبر خدا خواندند.

ـ وقتی میخواست به اعتکاف بنشیند تنها داخل خیمه خود میشد.

ـ در حال اعتکاف مگر برای احتیاجات ضروری یک فرد به خانهاش نمیرفت.

ـ و احیانا تنها سرشان را از مسجد به داخل خانهی همسرشان عائشه (که کنار مسجد بود) دراز میکردند، و ایشان در حالیکه عادت ماهانه داشتند سر آن حضرت را میشستند و شانه میزدند.

ـ احیانا برخی از همسرانشان شبانه در اعتکاف بدیدن آن حضرت میآمدند، و وقتی میخواستند برگردند، آن حضرت آنها را تا خانههایشان بدرقه میکردند.

ـ با هیچ یک از همسرانش در حال اعتکاف همبستری نکردهاند و نه کسی از آنها را بوسیدهاند.

ـ وقتی به اعتکاف مینشستند، رخت خوابشان را در جای اعتکافشان پهن میکردند.

ـ و اگر در اعتکاف میبود و برای ضرورتی از مسجد خارج میشد، و در راه خبر بیماری را میشنید، برای بیمارپرسی و عیادت راهش را تغیر نمیداد.

ـ باری پیامبر خدا صلى الله عليه وسلم در خیمهای ترکی که بر درش حصیری آویزان کرده بود به اعتکاف نشستند. با گوشهنشینی و دوری از مردم میخواستند روح اعتکاف و اهداف آنرا دریابند. در حقیقت اعتکاف پیامبر خدا صلى الله عليه وسلم با آنچه بسیاری از نادانان انجام میدهند که اعتکافشان جای دید و بازدید، و گفت و شنود، و بخور و ببر است بکلی متفاوت است. این گونه اعتکافها چیزی است غیر از اعتکاف آن مقام والای رسالت صلى الله عليه وسلم.

خداوند همهی مؤمنان را توفیق دهد تا به نحو احسن از دستورات و فرامین و سنت آن حضرت صلى الله عليه وسلم پیروی کنند.

([1]).البته شاید اشاره به این نقطه لازم باشد که فقهاء بوسه را برای کسانی که خودشان را نمیتوانند کنترل کنند ناپسند و مکروه شمردهاند!

([2]).و آنچه در حکم خورد و نوش است. چون؛ آمپولهای خوراکی یا مقوی.